Իրազեկում

Հայտնի ազդարարները

Շերրոն Ուոթկինս (Էնրոնի սկանդալ, ԱՄՆ, 2000-ականներ)

Շերոն Ուոթկինսը «Էնրոն» ընկերության նախկին աշխատակից է, որը նշանակալի դեր է ունեցել այդ ընկերության կորպորատիվ խարդախության և հաշվապահական սկանդալների բացահայտման գործում։ Այն համարվում է ամերիկյան պատմության մեջ ամենամեծ կորպորատիվ սկանդալներից մեկը: «Էնրոն» ընկերությունը էն...
Շերոն Ուոթկինսը «Էնրոն» ընկերության նախկին աշխատակից է, որը նշանակալի դեր է ունեցել այդ ընկերության կորպորատիվ խարդախության և հաշվապահական սկանդալների բացահայտման գործում։ Այն համարվում է ամերիկյան պատմության մեջ ամենամեծ կորպորատիվ սկանդալներից մեկը: «Էնրոն» ընկերությունը էներգետիկ առևտրի և կոմունալ ծառայություններ մատուցող ընկերություն էր, որը սնանկ հայտարարվեց 2001 թվականին։ Արդյունքում, ընկերության ներդրողները և աշխատակիցները կրեցին զգալի ֆինանսական կորուստներ։ Ուոթկինսը «Էնրոն» ընկերության կորպորատիվ զարգացման գծով փոխնախագահն էր և աշխատում էր ընկերության ֆինանսական բաժնում։
2001 թվականի օգոստոսին նա որոշում է գրել անանուն նամակ («Ուոթկինսի հուշագիր»)` ամփոփ ներկայացնելով ընկերության առջև ծառացած ֆինանսական խնդիրները, և այն գցում է ընկերության Հաղորդակցության Արկղում: Ուոթկինսը նշել է, որ որոշ քննադատներ շարունակում էին նրան անվանել «անանուն ազդարար»։ Սակայն նրա այդ կարգավիճակը երկար չի տևում։ Մի քանի օր անց Ուոթկինսը գնում է մարդկային ռեսուրսների կառավարման բաժին և հայտնում, որ հենց ինքն է նամակի հեղինակը: ՄՌԿ ղեկավարը կազմակերպում է Ուոթկինսի և ընկերության հիմնադիր տնօրեն և նախագահ Քենեթ Լեյի հանդիպումը, իսկ Ուոթկինսը ֆինանսական խարդախությունները ներկայացնում է Լեյին: Լեյը խոստանում է ուսումնասիրել ապացույցները, սակայն որոշ ժամանակ անց Ուոթկինսը հասկանում է, որ ընկերության հիմնադիր տնօրեն և նախագահ Քենեթ Լեյը նույնպես անմիջական մասնակից է եղել այդ խարդախություններին:
2001 թվականի հոկտեմբերին «The Wall Street Journal»-ը սկսում է հրապարակել հետաքննող հոդվածներ «Էնրոն» ընկերության վերաբերյալ, իսկ Արժեթղթերի և Բորսաների Հանձնաժողովը նախնական հետաքննություն է սկսում։ Ուոթկինսը տեղեկացնում է, որ ինքը միակ աշխատակիցը չէր, տեղյակ է այդ խարդախություններից, բայց նա միակն էր այդ 8000 հոգանոց ընկերությունում, ով գրեց նամակ՝ բարձրաձայնելով դրանք։:
Որոշ ժամանակ անց «Էնրոն» ընկերությունը Սնանկության մասին դիմում է ներկայացնում, որն այդ ժամանակ ԱՄՆ-ի պատմության մեջ ամենախոշոր սնանկացման դեպքն էր:
Շերրոն Ուոթկինսը հանրության կողմից գովեստի է արժանացել իր քաջության և ընկերության խարդախ գործունեության մասին ազդարարելու համար: Նրա գործողությունները ընդգծեցին կորպորատիվ կառավարման կարևորությունը, ֆինանսական թափանցիկությունը ու կորպորատիվ վերահսկողության բարեփոխումների անհրաժեշտությունը: Նա ցուցմունք տվեց Կոնգրեսում և դարձավ կորպորատիվ էթիկայի և հաշվետվողականության ներկայացուցիչ: Նրա ազդարարումը նպաստեց Սարբանես-Օքսլիի օրենքի հետագա ընդունմանը, որի նպատակն էր բարձրացնել կորպորատիվ կառավարումը և հաշվետվողականությունը։
Շերոն Ուոթկինսը մի անգամ ասել է. «Ազդարարներն այժմ համարվում են դրական և համարձակ մարդիկ, իսկ ազդարարումն ավելի լավ համբավ է վայելում»:
Կարդալ ավելին

Քոլին Ռոուլի (ՀԴԲ սկանդալ, ԱՄՆ, 2000-ականներ)

Քոլին Ռոուլին ՀԴԲ-ի (Հետաքննությունների դաշնային բյուրո) նախկին գործակալ է, որը 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ին ԱՄՆ-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո հայտնի դարձավ որպես ազդարար։ Ռոուլին շուրջ 20 տարի աշխատել է ՀԴԲ-ում: 2002 թվականին նա հայտնի է դառնում ՀԴԲ-ի այն ժամանակվա տնօրեն Ռոբերտ Մյուլլեր...
Քոլին Ռոուլին ՀԴԲ-ի (Հետաքննությունների դաշնային բյուրո) նախկին գործակալ է, որը 2001 թվականի սեպտեմբերի 11-ին ԱՄՆ-ում տեղի ունեցած ահաբեկչությունից հետո հայտնի դարձավ որպես ազդարար։
Ռոուլին շուրջ 20 տարի աշխատել է ՀԴԲ-ում: 2002 թվականին նա հայտնի է դառնում ՀԴԲ-ի այն ժամանակվա տնօրեն Ռոբերտ Մյուլլերին և ՀԴԲ-ի այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներին ազդարարման նամակ գրելով:
2002 թվականի մայիսին Քոլին Ռոուլին 13 էջանոց նամակ է գրում ՀԴԲ-ի տնօրեն Ռոբերտ Մյուլլերին, որտեղ նա մինչ ահաբեկչությունը ստացած որոշ տեղեկությունների՝ ՀԴԲ-ի կողմից անտեսելվելու վերաբերյալ: Ի թիվս այլնի, Ռոուլին նամակում ներկայացնում է հետաքննություն ահաբեկչությանը մասնակցելու կասկածանքով ձերբակալված Ֆրանսիայի քաղաքացի Զաքարիաս Մուսաուիի նկատմամբ: Ըստ այդ հետաքննության ՀԴԲ դաշտային գրասենյակը հեռախոսազանգ է ստացել ավիաուսումնական դպրոցի ներկայացուցիչներից մեկից, որը հայտնել է Մուսաուիի վերաբերյալ կասկածների մասին։ Ուսումնասիրելով այդ տեղեկատվությունը՝ ՀԴԲ-ի և Մինեապոլիսի ներգաղթի և հպատակագրման ծառայության (INS) գործակալները պարզեցին Մուսաուիի հնարավոր կապը ահաբեկչության հետ և իր ներգաղթյալի կարգավիճակի խախտումը։ Արդյունքում, 2001 թվականի օգոստոսին Մուսաուին կալանավորվում է ապօրինի ներգաղթի մեղադրանքով։
Ռոուլին քննադատում էր ՀԴԲ-ի շտաբի ղեկավարներին, որոնք ներգրավված էին Մուսաուիի հետաքննության մեջ մինչև սեպտեմբերի 11-ը: Հետագայում ՀԴԲ տնօրեն Մյուլլերը փոխանցում է Ռոուլիի նամակը գլխավոր տեսուչին` խնդրելով վերանայել ՀԴԲ-ի կողմից Մուսաուիի հետաքննության ընթացքը: Տնօրենը խնդրում է նաև վերանայել այն տեղեկատվության մշակումը, որը կարող է ինչ-որ կերպ առնչվել 2001 թվականի սե
պտեմբերի 11-ի հարձակումներին:
Քոլին Ռոուլիի ջանքերը հանգեցրին նրան, որ 2002 թվականին նա ճանաչվում է «Time» ամսագրի:
Ռոուլիի ազդարարումը կենսական դեր ունեցավ ԱՄՆ հետախուզական ոլորտում բարեփոխումների իրականացման գործում, ինչպիսիք են «USA PATRIOT Act»-ի գործարկումն ու ներքին անվտանգության դեպարտամենտի ստեղծումը: Նրա պատմությունը նշանավոր է ազդարարման, կառավարության հաշվետվողականության և ազգային անվտանգության գործում:
Քոլին Ռոուլին ասել է․ «Երբեմն մարդիկ չեն ցանկանում լսել ճշմարտությունը, քանի որ չեն ցանկանում ոչնչացնել իրենց պատրանքները»:
Կարդալ ավելին

Լաքսլիքսի ազդարարներ (Լաքսլիքսի սկանդալ, Լյուքսեմբուրգ, 2014)

Լաքսլիքսը ֆինանսական սկանդալ է, որը բացահայտվել է 2014 թվականի նոյեմբերին՝ Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումի կողմից անցկացված լրագրողական հետաքննության արդյունքում։  Այն վերաբերվում է Լյուքսեմբուրգի հարկերից խուսափելու գաղտնի սխեմաներին, որոնք իրականացվել են «Pricewaterhous...
Լաքսլիքսը ֆինանսական սկանդալ է, որը բացահայտվել է 2014 թվականի նոյեմբերին՝ Հետաքննող լրագրողների միջազգային կոնսորցիումի կողմից անցկացված լրագրողական հետաքննության արդյունքում։
 Այն վերաբերվում է Լյուքսեմբուրգի հարկերից խուսափելու գաղտնի սխեմաներին, որոնք իրականացվել են «PricewaterhouseCoopers» ընկերության կողմից 2002-ից 2010 թվականներին՝ ի շահ իրենց հաճախորդների:
Լաքսլիքսի ազդարարները մի խումբ անհատներ էին, որոնք բացահայտում էին Լյուքսեմբուրգի բազմազգ ընկերությունների կողմից հարկերից խուսափելու վերաբերյալ տեղեկությունները: Նրանք են Անտուան Դելթուրը, Ռաֆայել Հալետը և Էդուարդ Պերինը։
Անտուան Դելթուրը Լյուքսեմբուրգում գտնվող «PricewaterhouseCoopers» (PwC) ընկերության ֆրանսիացի աշխատակից էր: Նա աշխատել է որպես աուդիտոր և հայտնաբերել հսկայածավալ հարկային որոշումներ և համաձայնագրեր, որոնք բացահայտել են բազմազգ ընկերությունների հարկային արտոնյալ պայմանավորվածությունները Լյուքսեմբուրգի կառավարության հետ: Այս համաձայնագրերը թույլ են տվել այս ընկերություններին կտրուկ նվազեցնել իրենց հարկային պարտավորությունները։ Դելթուրը անհանգստացած լինելով դրանցով՝ որոշում է հանրայնացնել այդ տեղեկատվությունը: Նա պատճենում է հազարավոր գաղտնի փաստաթղթեր, ներառյալ հարկային որոշումները և ֆինանսական տվյալները և դրանք ներկայացնում է լրագրողներին։ Նրա գործողությունները հանգեցնում են Լաքսլիքսի սկանդալին, որն էլ իր հերթին հանգեցնում է հանրային լայն շերտի զայրույթին և լրատվամիջոցների լայնածավալ լուսաբանմանը: Դելթուրն իր ծավալած գործունեության պատճառով բախվել է իրավական հարցերի, բայց դարձել է ազդարարների պաշտպանության և հարկային թափանցիկության խորհրդանիշ՝ ստանալով աջակցություն և ճանաչում տարբեր կազմակերպություններից և անհատներից: 2018 թվականին նա Եվրախորհրդարանի կողմից արժանացել է «Եվրոպայի քաղաքացի» մրցանակին։
Ռաֆայել Հալետը՝ «PwC»-ի մեկ այլ նախկին աշխատակից, նույնպես նշանակալի դեր է ունեցել Լաքսլիքսի սկանդալի բացահայտման գործում՝ լրացուցիչ փաստաթղթեր տրամադրելով լրագրողներին և դրանով իսկ նպաստելով հետաքննությանը։
Էդուարդ Պերինը ֆրանսիացի հետաքննող լրագրող է, որը շատ կարևոր դեր է խաղացել սկանդալի բացահայտման և լուսաբանման գործում: Նա ստանալով փաստաթղթերը Դելթուրից և Հալեթից՝ համագործակցել է այլ լրագրողների և լրատվամիջոցների հետ՝ վերլուծելու և տեղեկատվությունը հրապարակելու նպատակով: Պերինը նույնպես բախվում է իրավական մարտահրավերների՝ փաստաթղթերի հրապարակմանը մասնակցություն ունենալ համար, սակայն հետագայում նրա հետաքննական նյութերը պաշտպանվում են տարբեր լրատվամիջոցների և փաստաբանական խմբերի կողմից:
Լաքսլիքսի ազդարարները բախվեցին իրավական մարտահրավերների իրենց բացահայտումների պատճառով, սակայն նրանց բացահայտումները կարևոր ազդեցություն ունեցան հարկային ոլորտում արդարության, կորպորատիվ պատասխանատվության և համաշխարհային հարկային համակարգերում թափանցիկության անհրաժեշտության վերաբերյալ:
Ռաֆայել Հալեթն ասել է. «Իմ մոտիվացիան իսկապես եղել է բացահայտել, թե ինչ է կատարվում ետնաբեմում և ինչպես են հարկային որոշումներն օգտագործվում հարկերից խուսափելու համար»:
Կարդալ ավելին

Էդվարդ Սնոուդեն («Էդվարդ Սնոուդենի սկանդալ», ԱՄՆ, 2013)

Էդվարդ Սնոուդենը հետախուզության նախկին աշխատակից է, որը համաշխարհային ուշադրության է արժանացել 2013-ին՝ բացահայտելով ԱՄՆ-ի Ազգային անվտանգության ծառայության (NSA) կողմից իրականացվող լայնածավալ գաղտնալսման ծրագրերը: Սնոուդենի բացահայտումները ցույց տվեցին, թե ինչպես է կառավարությունը հավաքագրում և վեր...
Էդվարդ Սնոուդենը հետախուզության նախկին աշխատակից է, որը համաշխարհային ուշադրության է արժանացել 2013-ին՝ բացահայտելով ԱՄՆ-ի Ազգային անվտանգության ծառայության (NSA) կողմից իրականացվող լայնածավալ գաղտնալսման ծրագրերը: Սնոուդենի բացահայտումները ցույց տվեցին, թե ինչպես է կառավարությունը հավաքագրում և վերահսկում անհատների և կազմակերպությունների վերաբերյալ թվային տեղեկատվությունն ամբողջ աշխարհում:
2009 թվականին Սնոուդենը միանում է Ազգային անվտանգության ծառայությանը որպես աշխատակից։ Այդ ընթացքում նա սկսում է տեղեկություն հավաքել ծառայության ծավալած գործունեության, մասնավորապես, գաղտնի հսկողության ծրագրերի վերաբերյալ:
2013 թվականի մայիսին Սնոուդենը արձակուրդ է վերցնում և գնում Հոնկոնգ, որտեղ մի շարք հարցազրույցներ է տալիս «The Guardian» թերթին: Այդ ժամանակահատվածում նկարահանված կադրերը ցուցադրվել են «Citizenfour» (2014) վավերագրական ֆիլմում:
Սնոուդենի կողմից գաղտնազերծված Ազգային անվտանգության ծառայության գլխավոր գաղտնիքներից մեկը «PRISM»-ի՝ տվյալների արդյունահանման ծրագրի գոյությունն էր, որը, ըստ տեղեկությունների Ազգային անվտանգության ծառայությանը, Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյին և կառավարության հաղորդակցության շտաբին «ուղիղ հասանելիություն» էր տալիս այնպիսի ինտերնետային հսկաների սերվերներ, ինչպիսիք են «Google»-ը, «Facebook»-ը, «Microsoft»-ը և «Apple»-ը:
Օրեր անց, «The Guardian»-ում և «The Washington Post»-ում հոդվածների հրապարակումից հետո (առանց ինքնությունը բացահայտելու), Սնոուդենը այլևս հարկ չի համարում թաքնվել ինքնությունը, քանի որ ոչ մի սխալ բան չի արել:
Հունիսի 14-ին ԱՄՆ-ը Սնոուդենին մեղադրում է լրտեսության մեջ, և սկսվում են բանակցությունները Հոնկոնգի իշխանությունների հետ՝ արտահանձնման ընթացակարգերի վերաբերյալ: Հոնկոնգի կառավարությունը հրաժարվում է, և Սնոուդենը, «WikiLeaks» մեդիա կազմակերպության աջակցությամբ, տեղափոխվում է Մոսկվա: Ռուսաստանի դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հաստատել է, որ Սնոուդենը մնացել է Մոսկվայի «Շերեմետևո» օդանավակայանի միջազգային տարանցիկ գոտում։
2014 թվականի օգոստոսին Ռուսաստանի կառավարությունը նրան երեք տարվա կացության թույլտվություն է շնորհում իսկ արդեն 2020 թվականին Սնոուդենը մշտական բնակության իրավունք է ստանում։ 2022 թվականի սեպտեմբերին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը Սնոուդենին Ռուսաստանի քաղաքացիություն է շնորհում։
Էդվարդ Սնոուդենի ազդարարումը հիմնովին վերափոխեց հսկողության, գաղտնիության և կառավարական թափանցիկության շուրջ տեսակետները:
Էդվարդ Սնոուդենն ասել է. «Եթե նույնիսկ դու ոչ մի սխալ բան չես անում, քեզ հետևում և ձայնագրում են»:
Կարդալ ավելին

Քեթրին Գան (“GCHQ leak” սկանդալ, Միացյալ Թագավորություն, 2003)

Քեթրին Գունը աշխատում էր կառավարական հետախուզական գործակալության թարգմանիչ Չելթենհեմում։ Նա հայտնի դարձավ որպես ազդարար 2003 թվականին: Իրաքի պատերազմին ընդառաջ, նա հրապարակում է հույժ գաղտնի նամակ։ Նամակում ընդգծվում էր Անվտանգության խորհրդի անդամների խոսակցությունները գաղտնալսելու ԱՄՆ Ազգային անվտա...
Քեթրին Գունը աշխատում էր կառավարական հետախուզական գործակալության թարգմանիչ Չելթենհեմում։ Նա հայտնի դարձավ որպես ազդարար 2003 թվականին: Իրաքի պատերազմին ընդառաջ, նա հրապարակում է հույժ գաղտնի նամակ։ Նամակում ընդգծվում էր Անվտանգության խորհրդի անդամների խոսակցությունները գաղտնալսելու ԱՄՆ Ազգային անվտանգության գործակալության (ԱԱԳ) ծրագիրը՝ փորձելով ազդել Իրաքի վերաբերյալ բանաձևի քվեարկությունների վրա:
Քեթրին Գանը անհանգստացած էր այս ծրագրի հետևանքներից և կարծում էր, որ դա միջազգային իրավունքի և ՄԱԿ-ի կանոնադրության սկզբունքների խախտում է: Խղճի թելադրանքով նա որոշում է հրապարակել այդ ինֆորմացիան՝ կանխելու այն, ինչն իր կարծիքով իշխանության չարաշահում էր և հետախուզության օգտագործում քաղաքական նպատակներով: Այս մասին առաջին անգամ հրապարակվել է «The Observer» թերթում 2003 թվականի մարտին՝ իրաքյան պատերազմի մեկնարկից անմիջապես առաջ։ Հրապարակումից անմիջապես հետո Գանը ձերբակալվում է և մեղադրվում «Պետական գաղտնիքի» մասին օրենքը խախտելու մեջ:
Մի անգամ Գանին հարցրել են, թե ինչու է նա այդպես վարվել․ «Դուք աշխատում եք բրիտանական կառավարության համար», - ասել է նրա հարցաքննիչը հեգնանքով․ «Ոչ», - հստակ պատասխանել է Գանը․ «Ես աշխատում եմ բրիտանացիների համար: Ես նրա համար չեմ անում իմ աշխատանքը, որ կառավարությունը կարողանա ստել բրիտանացիներին»:
Գանի դեմ դատական գործն ի վերջո կարճվում է այն բանից հետո, երբ նրա փաստաբան Բեն Էմերսոնը սպառնում է հրապարակել բացահայտումները:
Ընդհանուր առմամբ, Քեթրին Գանի ազդարարումը երկարատև ազդեցություն ունեցավ կառավարության վարած քաղաքականության, Իրաքի պատերազմի և դեմոկրատական հասարակության մեջ հետախուզական գործակալությունների դերի շուրջ ծավալված խոսակցության վրա:
Քեթրին Գանն ասել է. «Ինչ մասնագիտությամբ էլ աշխատեք, արեք այն, ինչ պետք է անեք: Եթե լրագրող եք, ստուգեք և վերստուգեք ձեր աղբյուրները։ Կուլ մի՛ տվեք այն, ինչ ասում են ձեզ քաղաքական գործիչները։ Եթե դուք աշխատում եք կառավարությունում, համոզվեք, որ իսկապես տեղյակ եք, թե ինչ է կատարվում այնտեղ, և լավ մտածեք ձեր պարտականությունների շուրջ»:
Կարդալ ավելին

Լիբոր Միխալեկ (Կոռուպցիոն սկանդալ, Չեխիա, 2000-ականներ)

Լիբոր Միխալեկը չեխ քաղաքական գործիչ է և նախկին պատգամավոր, որը հայտնի է Չեխիայում նաև որպես ազդարար: 2000-ականների սկզբին նա հայտնի դարձավ Չեխիայի քաղաքական համակարգում կոռուպցիայի և ոչ էթիկական պրակտիկայի բացահայտմամբ: Նա համարվում է ամենահայտնի չեխ ազդարարը և ամենատպավորիչներից մեկը Եվրոպական միու...
Լիբոր Միխալեկը չեխ քաղաքական գործիչ է և նախկին պատգամավոր, որը հայտնի է Չեխիայում նաև որպես ազդարար: 2000-ականների սկզբին նա հայտնի դարձավ Չեխիայի քաղաքական համակարգում կոռուպցիայի և ոչ էթիկական պրակտիկայի բացահայտմամբ: Նա համարվում է ամենահայտնի չեխ ազդարարը և ամենատպավորիչներից մեկը Եվրոպական միությունում։
Որպես Ազգային սեփականության հիմնադրամի աշխատակից՝ նա բացահայտել է պետական ֆինանսները այդ հիմնադրամից դուրս բերելու խարդախ սխեմա։ Սխեման բացահայտելուց անմիջապես հետո՝ Միխալեկը ազատվում է աշխատանքը։ Նա դիմում է դատարան և դատարանը նրա հայցն ընդունում է վարույթ։ Ազգային սեփականության հիմնադրամը պարտավորվում է փոխհատուցել Միխալեկին՝ աշխատանքից անարդարացիորեն հեռացման համար:
10 տարի անց, Միխալեկը հանդես է գալիս որպես ազդարար 2-րդ անգամ: 2010 թվականի օգոստոսին Միխալեկը նշանակվում է Չեխիայի ազգային բնապահպանական հիմնադրամի տնօրեն: Նույն թվականի դեկտեմբերին նա ազդարարում է շատ ծանր հանցագործության մասին։ Այս անգամ այն կապված էր հարյուր միլիոնավոր եվրոների հետ։ Որպես այս հիմնադրամի տնօրեն, նա հայտնաբերում է Պրահայում ջրի գործարանի համար հայտերի կեղծման սխեմա: Այս տվյալները Միխալեկը ներկայացնում է Հակակոռուպցիոն հանձնաժողովին։
Այնուհետև Միխալեկը գաղտնի ձայնագրում է Շրջակա միջավայրի նախարարության գլխավոր խորհրդականին, որը ստիպում էր Միխալեկին կեղծել պետական պայմանագրերը՝ նախարարի քաղաքական կարիերայի ֆինանսավորման համար։ Ավելի ուշ հրապարակում է մեկ այլ ձայնագրություն, որտեղ նախարարն ինքն է առաջարկում Միխալեկին պաշտոնի բարձրացում՝ ապացույցների ոչնչացման դիմաց:
Միխալեկը հավատարիմ մնաց իր արժեքներին և չդավաճանեց կոռուպցիայից զերծ աշխարհի իր տեսլականին: Նա հավատում էր, որ եթե մենք բոլորս միանանք ազդարարների շարքին, երբ հանդիպում ենք հանցավոր երևույթի, աշխարհում շատ ավելի քիչ կոռուպցիա կլինի, իսկ քաղաքացիները շատ ավելի լավ կապրեն: Այս գաղափարով առաջնորդվելով՝ Միխալեկը սկսեց զբաղվել քաղաքականությամբ․ նա, որպես անկախ թեկնածու, մտավ Չեխիայի խորհրդարան և 2013 թվականին առաջարկեց Չեխիայի առաջին օրենքը՝ ազդարարների պաշտպանության մասին։
2011 թվականի մարտին Միխալեկը Կոռուպցիայի դեմ պայքարի հիմնադրամի կողմից իր ազդարարման համար արժանացավ իր առաջին մրցանակին, իսկ 2011 թվականի մայիսին «Charter 77» հիմնադրամի կողմից արժանացավ Ֆրանտիշեկ Կրիգելի մրցանակին «Կառավարությունում կոռուպցիայի դեմ խիզախ, հետևողական և անզիջում պայքարի համար»։
Լիբոր Միխալեկը մի անգամ ասել է. «Աշխարհի խնդիրը ոչ թե չարի ուժն է, այլ բարու թուլությունը»:
Կարդալ ավելին

Օբրի Բլումսոն («Ghostwriting» սկանդալ, Միացյալ Թագավորություն, 2006)

Օբրի Բլումսոնը բրիտանացի կենսաքիմիկոս է և Միացյալ Թագավորության Շեֆիլդի համալսարանի նախկին հետազոտող: Նա ներգրավված է եղել «Procter & Gamble Pharmaceutical» ընկերության հետ համատեղ իրականացվող «Actonel» դեղամիջոցի վերաբերյալ հետազոտական նախագծի մեջ և 2000-ականների սկզբին ...
Օբրի Բլումսոնը բրիտանացի կենսաքիմիկոս է և Միացյալ Թագավորության Շեֆիլդի համալսարանի նախկին հետազոտող: Նա ներգրավված է եղել «Procter & Gamble Pharmaceutical» ընկերության հետ համատեղ իրականացվող «Actonel» դեղամիջոցի վերաբերյալ հետազոտական նախագծի մեջ և 2000-ականների սկզբին հայտնի է դարձել կլինիկական փորձարկումների և ոսկրային խտության հետազոտության հետ կապված տվյալների մանիպուլյացիայի և հետազոտական սխալ վարքագծի վերաբերյալ իր ազդարարմամբ:
Բլումսոնին խնդրում են իր անունից հրապարակել ակադեմիական աշխատություններ, որոնք կատարված էին «Procter & Gamble Pharmaceutical» ընկերության կողմից՝ հիվանդների վրա «Actonel» հակաօստեոպորոզային դեղամիջոցի ազդեցության մասին: Բժիշկ Բլումսոնը խնդրում է տեսնել փաստաթղթերի հիմքում ընկած չմշակված տվյալները, սակայն ընկերությունը հրաժարվում է տրամադրել դրանք՝ պատճառաբանելով, որ դրանք իրենցից ներկայացնում են գաղտնի տեղեկատվություն: Թեև նա հրաժարվում է, միևնույն է ընկերությունը սկսում է Բլումսոնի անվան տակ հրապարակել Ակտոնելի մասին իրենց հետազոտությունների արդյունքները: Երբ նրան վերջապես թույլ են տալիս սահմանափակ վերանայումներ կատարել աշխատություններում, վերջինս հայտնաբերում է, որ եզրակացությունների համար անհրաժեշտ տվյալների մինչև 40%-ը բացակայում են՝ նպատակ ունենալով կոծկել դեղամիջոցի հնարավոր բացասական հետևանքները:
Ի վերջո, հասարակական ճնշման շնորհիվ, 2006թ. հունիսին «Procter & Gamble Pharmaceutical» ընկերությունը դոկտոր Բլումսոնին տրամադրում է բացակայող տվյալները: Արդյունքները ցանկալի չէին ընկերության համար։
Ոչ պատշաճ վարքագիծը բացահայտելու նրա ջանքերն առերեսվեցին մարտահրավերների և դիմադրության, ինչը հանգեցրեց Շեֆիլդի համալսարանի հետ վեճերի: Բլումսոնի դեպքը կարևոր հարցեր բարձրացրեց գիտական բարեվարքության, թափանցիկության, հետազոտողների և հաստատությունների պարտականությունների վերաբերյալ։ Այն նաև լույս սփռեց այն մարտահրավերների վրա, որոնք հաճախ հանդիպում են ազդարարները, երբ բացահայտում են հետազոտական սխալ վարքագիծը։
2007թ. նոյեմբերին «Procter and Gamble Pharmaceuticals» ընկերությունը խոստովանում է, որ հիմնական հրապարակման արդյունքները կեղծվել են, և Շեֆիլդի համալսարանը քննադատության է ենթարկվում: Բլումսոնը հեռանում է Շեֆիլդի համալսարանից, բայց դառնում ամենակարևոր բժիշկներից մեկը, որը քննարկում է դեղագործական հետազոտություն իր բլոգի և ելույթների միջոցով:
Օբրի Բլումսոնն ասել է. «Գալիլեոյից սկսած գիտնականները հասկացել են, որ չեն կարող գիտնական համարվել առանց տեղեկատվական տվյալների»:
Կարդալ ավելին

Շերիլ Էքարդ («GlaxoSmithKline Whistleblower» սկանդալ, Պուերտո Ռիկո, 2002

Շերիլ Էքարդը եղել է «GlaxoSmithKline» (GSK) խոշոր դեղագործական ընկերության որակի վերահսկման նախկին մենեջեր: Նա հայտնի է դարձել որպես ազդարար 2000-ականների կեսերին «GSK»-ում արտադրության և որակի վերահսկման լուրջ խնդիրների բացահայտման համար: 2002 թվականի օգոստոսին Էք...
Շերիլ Էքարդը եղել է «GlaxoSmithKline» (GSK) խոշոր դեղագործական ընկերության որակի վերահսկման նախկին մենեջեր: Նա հայտնի է դարձել որպես ազդարար 2000-ականների կեսերին «GSK»-ում արտադրության և որակի վերահսկման լուրջ խնդիրների բացահայտման համար:
2002 թվականի օգոստոսին Էքարդը, որպես որակի ապահովման մասնագետ, ղեկավարում էր մի խումբ, որն ուղարկվել էր Պուերտո Ռիկոյի մասնաճյուղ, որտեղ արտադրվում էին մի շարք ապրանքներ, այդ թվում՝ հակաբիոտիկ քսուքներ նորածինների համար և դեղամիջոցներ սրտխառնոցի, դեպրեսիայի և շաքարախտի դեմ։ Հետազոտությունների արդյունքում նա պարզում է մի շարք խաղտումներ, որոնք թույլ են տրվել այդ գործարանում։
Ինը ամիս անց, Էքարդը ազատվում է աշխատանքից այն բանից հետո, երբ զգուշացնում է Սննդի և դեղերի վարչությանը, որ խնդիրներն ավելի խորն են, քան նրանք պատկերացնում են: Նա, իր կողմից բացահայտված տեղեկություններով կիսվում է «GlaxoSmithKline» ընկերության ղեկավարության հետ` հորդորելով նրանց վերացնել թերությունները և աշխատել ստանդարտներին համապատասխան: Երբ նրա դժգոհությունները պատշաճ լուծում չեն ստանում, նա որոշում է այդ հարցը բարձրացնել ընկերության ավելի բարձր օղակներում: Ի վերջո, նա հասկանում է, որ ընկերությունը համապատասխան քայլեր չի ձեռնարկելու խնդիրները շտկելու համար:
Էքարդի փաստաբանն ասում էր, որ նա հեռացվել է իր կամքին հակառակ՝ բազմիցս «GlaxoSmithKline» ընկերության ղեկավարությանը՝ ընկերությունում արտադրված որոշ դեղամիջոցների ոչ ստերիլ միջավայրում արտադրվելու, գործարանի ջրային համակարգ միկրոօրգանիզմներով աղտոտվածության և դեղամիջոցների սխալ չափաբաժիններով պատրաստվելու վերաբերյալ բողոքներից հետո։ «Շերիլ Էքարդը իսկական օրինակ է ազդարարների համար»,- ասել է փաստաբանը։
2003 թվականին Էքարդը հայց է ներկայացնում «GlaxoSmithKline» ընկերության դեմ: Հայցում նշվում էր, որ ընկերությունը դիտավորյալ արտադրել և վաճառել է կեղծված դեղամիջոցներ և կեղծ հայտեր է ներկայացրել պետական առողջապահական մարմիններին:
2010թ.-ին ընկերությունը համաձայնվում է վճարել 750 միլիոն դոլարի տուգանք՝ լուծում տալու քաղաքացիական և քրեական մեղադրանքներին, որոնց Շերիլ Էքարդի ու այլ ազդարարների կողմից բացահայտված արտադրական թերություններն էին:
Շերիլ Էքարդը արժանանում է 96 մլն դոլար (60 մլն ֆունտ ստեռլինգ) պարգևավճարի: Նրա ազդարարումը լույս է սփռել դեղագործական արտադրության կանոնակարգման և դեղագործական արդյունաբերության մեջ բարձր որակի չափանիշների պահպանման կարևորության վրա:
Շերիլ Էքարդն ասել է. «Սա այն չէ, ինչ ես երբևէ ցանկացել եմ անել, բայց այն անհրաժեշտություն էր հիվանդի անվտանգային խնդիրների համար»:
Կարդալ ավելին

Հարրի Մարկոպոլոս («Ֆինանսական բուրգի» սկանդալ, ԱՄՆ, 2000-ականներ)

Հարրի Մարկոպոլոսն իրապես հայտնի ազդարար է: Նա զգալի ուշադրություն է գրավել «Bernard L. Madoff Investment Securities» ներդրումային ընկերության և նրա հսկայական ֆինանսական սխեմայի վերաբերյալ վաղօրոք և համառորեն զգուշացնելու համար: Հարրի Մարկոպոլոսը նշանակալի դեր է ունեցել Բեռնարդ...
Հարրի Մարկոպոլոսն իրապես հայտնի ազդարար է: Նա զգալի ուշադրություն է գրավել «Bernard L. Madoff Investment Securities» ներդրումային ընկերության և նրա հսկայական ֆինանսական սխեմայի վերաբերյալ վաղօրոք և համառորեն զգուշացնելու համար:
Հարրի Մարկոպոլոսը նշանակալի դեր է ունեցել Բեռնարդ Մեդոֆի ֆինանսական բուրգի բացահայտման գործում։ Սկզբում, երբ աշխատում էր Մեդոֆի մրցակից ընկերությունում որպես Ֆինանսական վերլուծաբան, նա կասկածում էր Մեդոֆի կողմից ներկայացված ներդրումների մասին տեղեկատվության և ռազմավարությունների ճշգրտությանը: Նա կարծում էր, որ Մեդոֆն իր կայուն բարձր եկամուտները կուտակում է ոչ օրինական առևտրային ռազմավարության ճանապարհով:
Մեդոֆը, որը Ուոլ Սթրիթում հարգանք վայելող մեկն էր, օրինական առևտրային ռազմավարության անվան տակ տարիներ շարունակ վարում էր իր ապօրինի ներդրումային բիզնեսը: Մարկոպոլոսն ասում էր. «Հայտնում եմ, որ կա ներդրումային-ֆոնդ, որի մասին երբեք չեք լսել․ այն 6-10 անգամ ավելի մեծ է, քան այն, ինչն ըստ ձեզ գոյություն ունի, և, ի դեպ, այն կոռումպացված է, գաղտնի է և ղեկավարվում է մեկի կողմից, ում արդեն քաջ ծանոթ եք՝ Բեռնի Մեդոֆ»։
Ապա, Մարկոպոլոսը կատարում է Մեդոֆի ենթադրյալ ներդրումային կատարողականի վերլուծություն և պարզում, որ հրապարակված եկամուտները վիճակագրորեն հավանական չեն: Այնուհետև Մարկոպոլոսը մանրամասն հաշվետվություններ է ներկայացնում ԱՄՆ Արժեթղթերի և Բորսաների հանձնաժողովին (SEC)՝ ընդգծելով իր մտահոգությունները և ներկայացնելով հնարավոր խարդախության ապացույցները:
Տարիների ընթացքում Մարկոպոլոսը մի քանի դիմումներ է ներկայացնում Արժեթղթերի և Բորսաների Հանձնաժողովին ՝ տրամադրելով իր պնդումները հավաստող լայնածավալ փաստաթղթեր և վերլուծություններ: Չնայած նրա ջանքերին՝ հանձնաժողովը տարիներ շարունակ քայլեր չի ձեռնարկում։ Հիասթափված իրավասու մարմինների արձագանքի բացակայությունից՝ Մարկոպոլոսը շարունակում է հրապարակել իր բացահայտումները, բայց արդեն լրատվամիջոցների հետ հարցազրույցների և հրապարակային ելույթների տեսքով: Նա ինքնակամ դուրս է գալիս աշխատանքից՝ տրամադրելու իր ողջ օրը ենթադրյալ խարդախության հետաքննությանը, իսկ ավելի ուշ Բոստոնի Անվտանգության Վերլուծաբանների Միության կողմից արժանանում է «Արծաթե սուլիչ» մրցանակին:
2008թ. դեկտեմբերին Մեդոֆի ֆինանսական բուրգն ի վերջո բացահայտվում է։ Բեռնարդ Մեդոֆը ձերբակալվում և ընդունում է խարդախ սխեմայի իրականացումը: Այդ բացահայտումները ցնցում են ֆինանսական աշխարհը, և պարզ է դառնում, որ Մարկոպոլոսը ողջ ընթացքում իրավացի էր: Ճշմարտությունը բացահայտելու նրա համառությունն ու վճռականությունը մեծ դեր ունեցան ֆինանսական սխեմայի բացահայտման մեջ:
Հարրի Մարկոպոլոսը մի անգամ ասել է. «Յուրաքանչյուր մաթեմատիկոս սիրում է որսալ կասկածելի թվեր հավասարման մեջ»:
Կարդալ ավելին

Մայքլ Վուդֆորդ («Օլիմպուս» սկանդալ, Ճապոնիա, 2011 թ.)

Մայքլ Վուդֆորդը բրիտանացի գործարար է, և ճապոնական «Olympus» բազմազգ ընկերության նախկին նախագահը և գործադիր տնօրենը: Նա որպես ազդարար հայտնի է դարձել 2011 թվականին, ընկերության զանգվածային հաշվապահական սկանդալի բացահայտման շնորհիվ: Վուդֆորդը սկսում է աշխատել ընկերությունում և ա...
Մայքլ Վուդֆորդը բրիտանացի գործարար է, և ճապոնական «Olympus» բազմազգ ընկերության նախկին նախագահը և գործադիր տնօրենը: Նա որպես ազդարար հայտնի է դարձել 2011 թվականին, ընկերության զանգվածային հաշվապահական սկանդալի բացահայտման շնորհիվ:
Վուդֆորդը սկսում է աշխատել ընկերությունում և աստիճանաբար ստանալ պաշտոնների բարձրացում։ Ի վերջո, 2011 թվականի ապրիլին դառնում է ընկերության գործադիր տնօրենը: Այնուամենայնիվ, պաշտոնը ստանձնելուց շաբաթներ անց նա սկսում է ստանալ տեղեկատվություն և հաշվետվություններ, որոնք իրենցից ենթադրում էին ընկերության ներսում ֆինանսական ոչ պատշաճ վարքագիծ, կորուստներ և կասկածելի ձեռքբերումներ։
Մտահոգված լինելով ենթադրյալ խախտումներով՝ Վուդֆորդը նախաձեռնում է ներքին հետաքննություն, որը բացահայտում է տարիների վաղեմության զանգվածային հաշվապահական խարդախությունները, որոնք ներառում էին ավելի քան 1,7 միլիարդ դոլարի վնասները թաքցնելու բարդ ֆինանսական սխեմաներ:
2011 թվականի հոկտեմբերի 14-ին Վուդֆորդը անսպասելիորեն հեռացվում է գործադիր տնօրենի պաշտոնից՝ «կառավարման ոճի» անհամապատասխանության պատճառաբանմամբ։ Կասկածելով, որ իր պաշտոնանկությունը ուղղակիորեն կապված է իր սկսած հետաքննության հետ, նա որոշում է ազդարարել ընկերության խարդախությունների մասին:
Որպես ազդարար՝ Մայքլ Վուդֆորդը վճռորոշ դեր է ունեցել «Olympus» ընկերության սկանդալը բացահայտելու և կորպորատիվ ոլորտում թափանցիկության և հաշվետվողականության խթանման գործում: Վուդֆորդը ներկայացնում է ներքին հետաքննության արդյունքները միջազգային լրատվամիջոցներին, իրավասու և իրավապահ մարմիններին: Նրա խիզախությունն ու վճռականությունը հանգեցրին «Olympus» ընկերության բաժնետոմսերի գնի զգալի անկման և հանրային բողոքի: Այդ դեպքի շնորհիվ տարբեր կառույցներ, այդ թվում՝ Ճապոնիայի իրավապահ մարմիններ սկսում են հետաքննություններ անցկացնել::
Վուդֆորդն այժմ խորհրդատվություններ է անցկացնում կորպորատիվ կառավարման վերաբերյալ, խոսում է մարդու իրավունքների և ազդարարների օրենքների մասին, զբաղվում է բարեգործությամբ: Նա նաև փաստագրել է իր փորձառությունը Օլիմպոսի սկանդալը վերաբերյալ «Բացահայտում. Օլիմպոսի սկանդալի ներսում. Ինչպես ես գլխավոր տնօրենից հասա մինչև ազդարարող» գրքում, որտեղ նա մանրամասն ներկայացնում է իր պաշտոնանկությանը նախորդած իրադարձությունները, ներքին հետաքննությունը և իր ազդարարման հետևանքները:
Մայքլ Վուդֆորդն ասել է. «Ճապոնիայում աղետ է տիրում այս սոցիալական հատկանիշների պատճառով․ հարգանք և իշխանություն ունեցող մարդկանց կասկածի տակ դնել չկարողանալ»:
Կարդալ ավելին

Սինթիա Կուպեր («WorldCom» սկանդալ, ԱՄՆ, 2002 թ.)

Սինթիա Կուպերը հայտնի ազդարար է, որը ճանաչում է ստացել 2000-ականների սկզբին Միացյալ Նահանգների խոշորագույն հեռահաղորդակցության ընկերություններից մեկի՝ «WorldCom»-ի հաշվապահական խախտումները և խոշոր ֆինանսական խարդախությունները բացահայտելու գործում: Որպես «WorldCom» ընկերությա...
Սինթիա Կուպերը հայտնի ազդարար է, որը ճանաչում է ստացել 2000-ականների սկզբին Միացյալ Նահանգների խոշորագույն հեռահաղորդակցության ընկերություններից մեկի՝ «WorldCom»-ի հաշվապահական խախտումները և խոշոր ֆինանսական խարդախությունները բացահայտելու գործում:
Որպես «WorldCom» ընկերության ներքին աուդիտի գծով փոխնախագահ, Սինթիա Կուպերը հայտնաբերում է զգալի ֆինանսական անհամապատասխանություններ ընկերության հաշվապահական գործերում: Աուդիտորների իր թիմի հետ միասին, նա հայտնաբերում է 3,8 միլիարդ դոլարի կեղծ տվյալներ: Բացահայտումներից հետո, Կուպերը և իր թիմը, հարցաքննում են ընկերության հաշվապահներին, որից հետո պարզվում է, որ նրանցից մի քանիսին հանձնարարվել է մշակել հաշվետվություններ՝ առանց վերադասի և գլխավոր հաշվապահի վերահսկման: Չափից շատ կասկածելի գրառումներ գտնելուց հետո, Կուպերի թիմը Աուդիտորական, հարկային և խորհրդատվական ծառայություններ մատուցող մասնագիտական ծառայությունների ընկերությունների համաշխարհային ցանցին խնդրում է ստուգում անցկացնել։ Արդյունքում հաստատվում է, որ ընկերությունը ապօրինի ճանապարհով կապիտալ է շրջանառել տարբեր հաշիվներով: Այս բացահայտումների լույսի ներքո «WorldCom»-ի խորհուրդը վերահսկիչից և հաշվապահական հաշվառման տնօրենից պահանջում է հրաժարական տալ:
2002 թվականի հունիսի 25-ին «WorldCom» ընկերությունը հրապարակավ խոստովանում է, որ կեղծել է իր իրական եկամուտների թիվը 3,8 միլիարդ դոլարով, որն այն ժամանակ ԱՄՆ պատմության մեջ հաշվապահական խարդախության ամենամեծ դեպքն էր: Ընկերության սկանդալային պատմությունը տարածվում է խոշոր լրատվամիջոցներում, ինչպիսիք են «The Wall Street Journal»-ը , «The Guardian»-ը, «The New York Times»-ը , «The Washington Post»-ը և այլն:
Երբ ամեն ինչ պարզ է դառնում, ընկերությունն այլևս չի կարողանում շարունակել իր գործունեությունը: Միակ տարբերակը՝ սնանկ ճանաչվելն էր։ Ի վերջո «WorldCom»-ը սնանկության հայց է ներկայացնում։ Ընկերությունն իր պարտատերերին պարտք է եղել 7,7 միլիարդ դոլար:
Սինթիա Կուպերն իր թիմի հետ հանրության կողմից արժանացել է ճանաչման և մրցանակների՝ սկանդալը բացահայտելու գործում ցուցաբերած խիզախության և վճռականության համար։ 2002 թվականին «Time» ամսագիրը նրան անվանել է «Տարվա մարդ»։
Նրա ազդարարումը կարևոր դեր է խաղացել «WorldCom»-ի կեղծիքները բացահայտելու և հաշվետվողականության բարեփոխումների համար: Նա նաև փաստագրել է իր անցած ճանապարհն իր գրառումներում՝ «Տարօրինակ հանգամանքներ. կորպորատիվ ազդարարի անցած ճանապարհը» վերնագրով:
Սինթիա Կուպերը մի անգամ ասել է. «Շատ կարևոր է այս պատմությամբ կիսվել հաջորդ սերունդների հետ: Մենք ցանկանում ենք համոզվել, որ մեր երկրի բարոյական կառուցվածքն ամուր է, և որ նման բան այլևս չի կրկնվի»:
Կարդալ ավելին

Ջոն Գիթոնգո («Anglo-Leasing» սկանդալ, Քենիա, 2000-ականներ)

Ջոն Գիթոնգոն քենիացի հակակոռուպցիոն քարոզիչ է և ազդարար, որը հայտնի է դարձել Քենիայի կառավարության ամենաբարձր օղակներում տեղի ունեցող կոռուպցիայի բացահայտման գործում ։ 2003 թվականին Ջոն Գիթոնգոն նշանակվում է Քենիայի կառավարման և էթիկայի մշտական քարտուղար՝ նախագահ Մվայ Կիբակիի վարչակազմի օրոք: ...
Ջոն Գիթոնգոն քենիացի հակակոռուպցիոն քարոզիչ է և ազդարար, որը հայտնի է դարձել Քենիայի կառավարության ամենաբարձր օղակներում տեղի ունեցող կոռուպցիայի բացահայտման գործում ։
2003 թվականին Ջոն Գիթոնգոն նշանակվում է Քենիայի կառավարման և էթիկայի մշտական քարտուղար՝ նախագահ Մվայ Կիբակիի վարչակազմի օրոք: Նա բացահայտում է տեղեկատվություն զանգվածային կոռուպցիոն սխեմայի վերաբերյալ, որը հետագայում հայտնի է դառնում որպես «Anglo Leasing» սկանդալ։ Այն ներառում էր անվտանգության հետ կապված կեղծված պետական պայմանագրեր:
Գիթոնգոն սկսում է իր հետաքննությունը՝ հավաքելով սկանդալի հետ կապված ապացույցներ։ 2006 թվականին Գիթոնգոն հրապարակում է զեկույցը շուրջ 18 պայմանագրերի մասին, որոնք ստորագրվել են Քենիայի կառավարության և մի շարք տեղական և արտասահմանյան ընկերությունների միջև՝ մոտ 770 միլիոն դոլարի անվտանգության սարքավորումների և ծառայությունների վերաբերյալ: Շուրջ 13 պայմանագիր կնքվել է 1990-ականների վերջին Դանիել Արապ Մոիի նախագահությամբ, ևս 5-ը կնքվել են 2002 թվականին ընտրված Մվայ Կիբակիի նախագահության ժամանակ։ Քանի որ պայմանագրերը վերաբերում էին անվտանգության սարքավորումներին (կեղծ անձնագրերից և դատաբժշկական լաբորատորիաներից մինչև ուղղաթիռներ և արբանյակային ծառայություններ) մրցույթներն անցկացվել էին ոչ հրապարակային։ Գործարքները հիմնված էին ֆինանսական բարդ պայմանավորվածությունների վրա: Պայմանագրերում առկա ընկերությունների իրական ինքնությունը և գտնվելու վայրը այդպես էլ մնացին անհայտ: Նույնիսկ այն բանից հետո, երբ 2006 թվականին խորհրդարանական հանձնաժողովն այդ պայմանագրերը որակեց «խարդախություն», մի քանի ընկերություններ շարունակում էին դատական գործեր հարուցել կառավարության դեմ՝ պահանջելով վճարել:
Բախվելով իր կյանքին սպառնացող վտանգների՝ Գիթոնգոն արտագաղթում է Միացյալ Թագավորություն (Մեծ Բրիտանիա): Ապա երկու տարի անց, 2008 թվականին, վերադառնում է Քենիա և հիմնում «Inuka Kenya Trust» կազմակերպությունը, որի նպատակն է նպաստել Քենիայի թափանցիկ կառավարմանը:
2011 թվականի հունվարին նա սկսում է նոր քարոզարշավ՝ «Kenya Ni Yetu» (Քենիան մերն է) կարգախոսով, որի նպատակն է մոբիլիզացնել հասարակության անդամներին՝ պայքարելու կոռուպցիայի, անպատժելիության և անարդարության դեմ: Այնուհետև նա իր հավաքած ապացույցները փոխանցում է միջազգային կազմակերպություններին և լրատվամիջոցներին՝ ուշադրությունը հրավիրելով Քենիայում տիրող համատարած կոռուպցիայի վրա:
Նրա գործողությունները մեծ դեր են ունեցել կոռուպցիայի բացահայտման և Քենիայի կառավարությունում հետաքննությունների և բարեփոխումների մեկնարկի համար:
Ջոն Գիթոնգոն ասել է. «Վերջին հաշվով կոռուպցիան առաջացնում է աղքատություն. այն փչացնում է երկրի վարած քաղաքականությունը. այն բարձրացնում է բռնության մակարդակը երկրի վարած քաղաքականության մեջ»։
Կարդալ ավելին

Ջեֆրի Ուիգանդ («Ծխախոտի արդյունաբերության սկանդալ», ԱՄՆ, 1990-ականներ)

Ջեֆրի Ուիգանդը եղել է ծխախոտի արդյունաբերության մեջ մասնագիտացված ընկերության նախկին ղեկավար, որը 1990-ականներին դարձել է հայտնի ազդարար: Նա վճռորոշ դեր է ունեցել ծխախոտի արդյունաբերության պրակտիկայում տեղի ունեցող խարդախությունների բացահայտման գործում։ Ուիգանդը կենսաքիմիկոս էր և «Brown &...
Ջեֆրի Ուիգանդը եղել է ծխախոտի արդյունաբերության մեջ մասնագիտացված ընկերության նախկին ղեկավար, որը 1990-ականներին դարձել է հայտնի ազդարար: Նա վճռորոշ դեր է ունեցել ծխախոտի արդյունաբերության պրակտիկայում տեղի ունեցող խարդախությունների բացահայտման գործում։
Ուիգանդը կենսաքիմիկոս էր և «Brown & Williamson» (B&W) ընկերության հետազոտության և զարգացման գծով փոխնախագահ։ Ուիգանդին վստահված էր գտնել ավելի անվտանգ ուղիներ նիկոտին մատակարարելու համար՝ նվազեցնելով ծխախոտի մեջ այլ քիմիական միացությունների պատճառած հնարավոր վնասը, սակայն նրա հետազոտություններն ու առաջարկությունները շարունակաբար անտեսվում էին, քանի որ դրանք կարող էին բացասաբար անդրադառնալ վաճառքի վրա: Նրա հետազոտությունը ներառում էր նաև այն քիմիական նյութերի բարելավումը, որոնք օգտագործվում էին նիկոտինից կախվածության ուժեղացման և ուղեղի և նյարդային համակարգի վրա առավել արագ ազդելու համար: Ուիգանդը կարծում էր, որ սա ծխախոտից կախվածությունը մեծացնելու միտումնավոր փորձ էր։ Այն ժամանակ «Big Tobacco» ընկերությունների ղեկավարները գիտեին, որ նիկոտինը կախվածություն է առաջացնում, և որ ծխելը մեծ վտանգ է հասցնում առողջությանը, բայց դա գաղտնի էին պահում լայն հանրությունից՝ ստելով նույնիսկ Կոնգրեսի լսումների ժամանակ:
Ուիգանդը հեռացվում է աշխատանքից այն բանից հետո, երբ վիճում է «B&W» ընկերության գլխավոր տնօրենի հետ՝ «Կումարին» կոչվող ծխախոտային հավելման շուրջ։ ընկերությունը այն շարունակում էր օգտագործել որպես համի ուժեղացուցիչ, չնայած նրան, որ դա համարվում էր քաղցկեղածին և առնետի թույնի տեսակ: Նա ստիպված է լինում ստորագրել գաղտնիության պայմանագիր, որն արգելում էր նրան իր աշխատանքի կամ ընկերության հետ կապված որևէ տեղեկություն հանրայնացնել։
Սկզբում Ուիգանդը հետևում է այդ պայմանագրին և հրաժարվում խոսել: Սակայն «CBS News» լրատվականի «60 րոպե» հաղորդման պրոդյուսեր Լոուել Բերգմանը, կարողանում է համոզել նրան 60 րոպեանոց հարցազրույց և ցուցմունք տալ Միսիսիպի նահանգում ընթացող «Big Tobacco»-ի դեմ դատական գործում, որն իրենից ենթադրում էր փոխհատուցում ծխելու հետ կապված հիվանդությունների բուժման ծախսերի համար: Սկզբում «CBS»-ի իրավաբանները, վախենալով «B&W»-ի կողմից իրենց դատի տալու սպառնալիքից, հրապարակում էին միայն Ուիգանդի հարցազրույցի խմբագրված տարբերակը՝ բաց թողնելով կարևոր մանրամասները: Նույնիսկ խմբագրված հարցազրույցի հրապարակումից հետո «B&W»-ը փորձեց դատի տալ Ուիգանդին:
«CBS»-ը, ի վերջո, թողարկում է իր ամբողջական, չխմբագրված հարցազրույցը, որը գործադիր պրոդյուսերը հետագայում անվանում է «ամենակարևոր պատմությունը, որը երբևէ հրապարակվել է «60 Minutes»-ի կողմից»: 1998 թվականին ծխախոտ արտադրող ընկերությունները համաձայնում են վճարել 368 միլիարդ դոլարի տուգանք դաշնային կառավարությանը։
Ջեֆրի Ուիգանդը մի անգամ ասել է. «Ազդարար բառն ինքնին հուշում է, որ դու բամբասկոտ ես և ինչ-որ կերպ նաև անհավատարիմ: Բայց ես ամենևին անհավատարիմ չէի. մարդիկ մահանում էին․ ես հավատարիմ էի ավելի բարձր էթիկական պատասխանատվության»:
Կարդալ ավելին

Հովարդ Ուիլկինսոն («Danske Bank» փողերի լվացման սկանդալ, Էստոնիա, 2017)

Հովարդ Ուիլկինսոնը «Danske Bank» դանիական խոշոր ֆինանսական ընկերության նախկին աշխատակից է: Նա հանդիսանում է վերջին տարիներին Եվրոպայի խոշորագույն փողերի լվացման դեպքերից մեկի՝ «Danske Bank»-ի փողերի լվացման սկանդալի գլխավոր դեմքը: 2013 թվականին Ուիլկինսոնը կասկածել...
Հովարդ Ուիլկինսոնը «Danske Bank» դանիական խոշոր ֆինանսական ընկերության նախկին աշխատակից է: Նա հանդիսանում է վերջին տարիներին Եվրոպայի խոշորագույն փողերի լվացման դեպքերից մեկի՝ «Danske Bank»-ի փողերի լվացման սկանդալի գլխավոր դեմքը:
2013 թվականին Ուիլկինսոնը կասկածելի կետեր է նկատել «Danske Bank»-ի հաշվետվություններում: Նրա հետագա հետաքննության արդյունքում հայտնաբերվում է շուրջ 234 միլիարդ դոլարի փողերի լվացման սխեմա: Գումարը ենթադրաբար Ռուսաստանից և հետխորհրդային այլ երկրներից փոխանցվել է էստոնիական բանկ, ապա տեղափոխվել եվրոպական և ամերիկյան առաջնակարգ բանկեր: 2014-ին, նախքան հրաժարական տալը, Ուիլկինսոնը բազմիցս հայտնել է իր մտահոգությունները ներքին կարգով:
2014 թվականի փետրվարին, էստոնացի տեսուչները ներխուժում են բանկ և ստուգում հազարավոր փաստաթղթեր։ Տեսուչները աղմկահարույց զեկույց են կազմում և ուղարկում Կոպենհագենի «Danske Bank»՝ մատնանշելով բանկային օրենսդրության բազմաթիվ խախտումներ: «Danske Bank»-ի կողմից ուղարկված ներքին աուդիտի թիմը պարզում է, որ Էստոնիայի մասնաճյուղը չի բացահայտել բազմաթիվ հաշիվներում եղած գումարների իրական աղբյուրը:
Հովարդ Ուիլկինսոնի տրամադրած տեղեկատվությունը ի վերջո հանգեցնում է փողերի լվացման զանգվածային օպերացիայի բացահայտմանը, որը ներառում էր մոտավորապես 200 միլիարդ եվրո կասկածելի գործարքներ:
2020 թվականին Հովարդ Ուիլկինսոնին շնորհվում է «Allard Prize» մրցանակ։ Մրցանակաբաշխությունը ստեղծվել է 2012 թվականին՝ հարգելու անհատների, շարժումների և կազմակերպությունների ներդրումը կոռուպցիայի դեմ պայքարում և մարդու իրավունքների պաշտպանության գործում: Այն շնորհվում է երկու տարին մեկ և հանդիսանում է աշխարհի խոշորագույն հակակոռուպցիոն մրցանակներից մեկը՝ $100,000:
Ուիլկինսոնի՝ որպես ազդարար հանդես գալը և իշխանությունների հետ համագործակցելու որոշումը առանցքային դեր է ունեցել սկանդալի բացահայտման գործում: Նրա ազդարարումն ընդգծեց ազդարարների կարևորությունը ֆինանսական սխալ վարքագծի բացահայտման և բանկային ոլորտի թափանցիկության ու հաշվետվողականության խթանման գործում:
Հովարդ Ուիլկինսոնն ասել է. «Որպես քաղաքացի, մենք վստահում ենք մեր կառավարությանը, մեր ոստիկանությանն ու դատախազությանը, նույնիսկ մեր բանկերին և դրանք կարգավորող մարմինների փողերի լվացումից և այլ հանցագործություններից հետ պահելու և բացահայտելու պատրաստակամությունը: Բայց դա բավական չէ. երբեմն, որպես քաղաքացի, մենք նույնպես պետք է անենք մեր բաժինը: Դա այն է, ինչ ես ինքս համարում եմ, որ արել եմ․ ինչն ակնհայտորեն ճիշտ էր անել այս հանգամանքներում»:
Կարդալ ավելին

Ջո Դարբի («Աբու Գրեյբ» սկանդալ, Իրաք, 2004)

Ջո Դարբին հայտնի է Աբու Գրեյբի խոշտանգումների և բանտարկյալների չարաշահումների սկանդալում՝ որպես ազդարար ունեցած իր դերով: Նա ծառայում էր որպես պահեստազոր Միացյալ Նահանգների բանակում: 2004 թվականի հունվարին Դարբին հայտնաբերեց մտահոգիչ նկարներ, որոնք ներկայացնում էին ամերիկացի զինվորների կողմից բանտա...
Ջո Դարբին հայտնի է Աբու Գրեյբի խոշտանգումների և բանտարկյալների չարաշահումների սկանդալում՝ որպես ազդարար ունեցած իր դերով: Նա ծառայում էր որպես պահեստազոր Միացյալ Նահանգների բանակում:
2004 թվականի հունվարին Դարբին հայտնաբերեց մտահոգիչ նկարներ, որոնք ներկայացնում էին ամերիկացի զինվորների կողմից բանտարկյալների նկատմամբ վատ վերաբերմունքը: Լուսանկարները հայտնաբերելուց հետո Դարբին զեկուցում է զինվորական քննիչներին չարաշահումների մասին: Նա գիտակցում էր նկարներում պատկերված գործողությունների հակաօրինականությունը և բարոյապես պարտավորված էր զգում բացահայտել այդ ոչ իրավաչափ վարքագիծը: Նա լուսանկարները պարունակող սկավառակ է հանձնում իշխանություններին՝ հարուցելով միջադեպերի վերաբերյալ ծառայողական հետաքննություն։
Նկարները և հետագա հետաքննությունը մեծ սկանդալ և միջազգային զայրույթ են առաջացնում, երբ դրանք 2004 թվականի ապրիլին հրապարակվում են լրատվամիջոցների կողմից, ներառյալ «CBS News»-ի: Աբու Գրեյբ բանտում բռնության բացահայտումը լույս է սփռում կալանավորների նկատմամբ վատ վերաբերմունքի վրա և լուրջ մտահոգություններ առաջացնում Իրաքյան պատերազմի ժամանակ ամերիկյան զորքերի վարքագծի վերաբերյալ։ Սկանդալը մեծ հետևանքներ է ունենում՝ արատավորելով ԱՄՆ զինվորականների հեղինակությունը։
2005 թվականին Դարբին արժանանում է Ջոն Ֆ. Քենեդու անվան արիության հատուկ մրցանակի:
Ջո Դարբին ասել է. «Մենք ամերիկացիներ ենք, մենք Սադամը չենք: Մենք պետք է ավելի բարձր մակարդակի վրա լինենք: Մեր զինվորները պետք է ավելի բարձր մակարդակի վրա են»:
 
Կարդալ ավելին

Բրեդլի Բիրկենֆելդ («Բիրկենֆելդի բացահայտումը» սկանդալ, Շվեյցարիա, 2005)

Բրեդլի Բիրկենֆելդը պատմության մեջ ամենահայտնի ֆինանսական ազդարարն է: Նա հայտնի է «UBS» շվեյցարական բանկային հսկա ընկերության կողմից իրականացված հարկերից խուսափելու համատարած սխեմայի բացահայտմամբ: Նա աշխատել է որպես բանկային աշխատող «UBS»-ում և մեծ դեր է ունեցել հարո...
Բրեդլի Բիրկենֆելդը պատմության մեջ ամենահայտնի ֆինանսական ազդարարն է: Նա հայտնի է «UBS» շվեյցարական բանկային հսկա ընկերության կողմից իրականացված հարկերից խուսափելու համատարած սխեմայի բացահայտմամբ: Նա աշխատել է որպես բանկային աշխատող «UBS»-ում և մեծ դեր է ունեցել հարուստ հաճախորդների օֆշորային հաշիվների բացահայտման գործում:
Նա բացահայտել է, թե ինչպես է աշխարհի ամենախոշոր «UBS» բանկը օգնել հարուստ ամերիկացիներին միլիարդավոր հարկային խարդախություններ իրականացնել: Նրա բացահայտումները ճեղքել են շվեյցարական բանկերի «անանցանելի ամրոցը»՝ ապացուցելով, որ օֆշորային ֆինանսական կառույցները համակարգված կերպով օգնում էին հաճախորդներին խուսափել հարկերից, զբաղվել կոռուպցիայով և ահաբեկչությամբ: Նրա ազդարարումն առաջ բերեց կարևոր փոփոխություններ բանկային օրենքներում, հարկային օրենսգրքում և միջազգային հարկային պայմանագրերում:
2005 թվականին, չնայած «UBS»-ում իր բարգավաճ կարիերային, Բիրկենֆելդն այլևս չի կարողանում լռել բանկի կողմից հարկային խարդախությունների մասին: Երբ «UBS»-ը ժխտում է նրա մտահոգությունները, նա դիմում է ԱՄՆ իշխանություններին: Թեև նա 30 ամսով կալանավորվում է, սակայն շուտով արդարացվում է՝ ստանալով ռեկորդային դրամական պարգևավճար (104 միլիոն դոլար)։ Նրա ազդարարման շնորհիվ ԱՄՆ գանձապետարանին է վերադարձվում 25 միլիարդ դոլար:
Նրա ազդարարումն ունեցավ դոմինոյի էֆեկտ՝ սկիզբ դնելով օֆշորային բանկային գաղտնի հանցագործությունների միջազգային հետաքննություններին, ներառյալ Պանամայի փաստաթղթերի բացահայտումը:
2016 թվականին Բրեդլի Բիրկենֆելդը հրատարակում է «Լյուցիֆերի բանկիրը. չպատմված պատմությունը, թե ինչպես ես բացահայտեցի շվեյցարական բանկային գաղտնիքը» գիրքը։ Այն ներկայացնում է բանկային ոլորտում աշխատելու նրա փորձառության և «UBS»-ում հարկերից խուսափելու սխեմայի բացահայտման մասին։ Գրքում Բիրկենֆելդը մանրամասնում է «UBS»-ի իր բարդ աշխատանքը և լույս է սփռում հարկերից խուսափելու համատարած պրակտիկաների վրա, որոնց նա ականատես է եղել:
Բրեդլի Բիրկենֆելգն ասել է․ «Ես տապալեցի աշխարհի ամենամեծ բանկը։ Ես բացահայտեցի աշխարհի ամենամեծ կոռուպցիան։ Եվ ես վարձատրվում եմ բանտ նստելով․ ես դա կանեի նորից»:
Կարդալ ավելին

Մարկ Ֆելթ («Ուոթերգեյթի սկանդալ», ԱՄՆ, 1970-ականներ)

Մարկ Ֆելթը, ով նաև հայտնի է «Deep Throat» (Խորը կոկորդ) կեղծանվամբ, ԱՄՆ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի (ՀԴԲ) բարձրաստիճան պաշտոնյա էր։ Նա համարվում է 1970-ականներին տեղի ունեցած Ուոթերգեյթի սկանդալի ազդարարը: Ֆելտն վճռորոշ դեր է խաղացել ԱՄՆ 37-րդ նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնի վա...
Մարկ Ֆելթը, ով նաև հայտնի է «Deep Throat» (Խորը կոկորդ) կեղծանվամբ, ԱՄՆ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի (ՀԴԲ) բարձրաստիճան պաշտոնյա էր։ Նա համարվում է 1970-ականներին տեղի ունեցած Ուոթերգեյթի սկանդալի ազդարարը: Ֆելտն վճռորոշ դեր է խաղացել ԱՄՆ 37-րդ նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնի վարչակազմի անօրինական գործունեությունը բացահայտելու գործում:
1972 թվականին հինգ անձինք ձերբակալվում են դեմոկրատական ազգային կոմիտե ներխուժելու համար: Որպես ՀԴԲ-ի բարձրաստիճան պաշտոնյա Ֆելթին խնդրում են դեպքի վերաբերյալ իրականացնել հետաքննություն՝ պարզելու հանգամանքները։ 1972 թվականի հունիսի 19-ին «Washington Post» թերթի լրագրողներ Բոբ Վուդվորդը և Կառլ Բերնշտեյնը դեպքի վերաբերյալ տեղեկատվություն են ստանում անանուն բարձրաստիճան պետական պաշտոնյայից, որին հետագայում անվանում են «Deep Throat»։
Հեռախոսազրույցի ընթացքում «Deep Throat»-ը լրագրողներին հայտնում է, որ Կենտրոնական հետախուզական վարչության նախկին գործակալ, Նիքսոնի աշխատակից Հովարդ Հանթը ներգրավված է եղել Ուոթերգեյթի սկանդալի մեջ․ Ուոթերգեյթի գրասենյակային համալիրի դեմոկրատների շտաբում տեղադրվել էին գաղտնալսման սարքեր։ Սկանդալային ինֆորմացիան զգալիորեն արագացնում է այն գործընթացը: 1973-ի դատավարությունները բացահայտում են մի շարք հանցավոր գործողություններ, ինչպիսիք էին քարոզարշավի խարդախությունը, քաղաքական լրտեսությունը, ապօրինի գաղտնալսումները, որոնք իրականացվել էին նախագահ Նիքսոնի և նրա աշխատակազմի կողմից: 1974 թվականի օգոստոսի 9-ին, այդ ապացույցների արդյունքում, ի վերջո Նիքսոնը հրաժարական է տալիս։ Սակայն նույնիսկ դատավարությունից հետո, «Deep Throat»-ի իրական ինքնությունը մնում է առեղծված:
1973թ. հունիսի 22-ին Ֆելթը թոշակի է անցնում: Տարիներ անց, երբ նա սրտի կաթված է ստանում և բախվում լուրջ հիվանդության, նրա դուստրը՝ Ջոանը, համոզում է նրան բացահայտել հանրությանը իր ով լինելու փաստը:
2005 թվականի մայիսի 31-ին նա, «Vanity Fair» ամսագրի միջոցով, հանրայնացնում է իր գաղտնիքը։ Հոդվածը բացահայտում է, որ «Deep Throat» անանուն ազդարարը հենց Ֆելտն է, իսկ «Washington Post» թերթի լրագրողներ Բոբ Վուդվորդը և Կառլ Բերնշտեյնը հետագայում հաստատետում են այդ փաստը:
2008 թվականի դեկտեմբերի 18-ին Ֆելթը մահանում է քնի մեջ՝ տառապելով սրտի անբավարարությունից։
Մարկ Ֆելտն ասել է. «Ես կարծում եմ, որ իմ արարքն արդարացված է, և ես դա նորից կանեի»։
Կարդալ ավելին

Չելսի Մենինգ («WikiLeaks սկանդալ», ԱՄՆ/Իրաք, 2010)

Չելսի Մենինգը Միացյալ Նահանգների բանակի հետախուզության նախկին վերլուծաբան է: Նա հայտնիություն է ձեռք բերել 2010 թվականին «WikiLeaks»-ին գաղտնի փաստաթղթեր տրամադրելու շնորհիվ: 2010 թվականի սկզբին, երբ ծառայում էր Իրաքում, Մենինգը սկսում է գաղտնի տեղեկություններ (դիվանագիտական ն...
Չելսի Մենինգը Միացյալ Նահանգների բանակի հետախուզության նախկին վերլուծաբան է: Նա հայտնիություն է ձեռք բերել 2010 թվականին «WikiLeaks»-ին գաղտնի փաստաթղթեր տրամադրելու շնորհիվ:
2010 թվականի սկզբին, երբ ծառայում էր Իրաքում, Մենինգը սկսում է գաղտնի տեղեկություններ (դիվանագիտական նամակներ և ռազմական փաստաթղթեր) տրամադրել «WikiLeaks»-ին, որն էլ իր հերթին հրապարակում է գաղտնի տեղեկատվությունը: Տեղեկությունները բացահայտեցին Իրաքում և Աֆղանստանում ռազմական գործողությունների, ինչպես նաև դիվանագիտական հաղորդակցությունների մանրամասները: Այն նաև ներառում էր մի տեսանյութ, որով պարզ էր դառնում, թե ինչպես է 2007թ․-ին ԱՄՆ զինվորական անձնակազմը, ապստամբների հետ շփոթելու պատրվակով, «Army Apache» ուղղաթիռով դիտավորյալ կրակում իրաքցի խաղաղ բնակիչներին և «Reuters» լրատվականի լրագրողին:
Մենինգն ասում էր, երբ նա միացավ զինվորականներին, նա հավատարիմ էր ամերիկյան բանակին և դրա առաքելությանը: Բայց Իրաքում ծառայելու ընթացքում, նա հիասթափվում է և սկզբունքային է համարում գաղտնի փաստաթղթերի հանրայնացումը: «Ինձ անհանգստացնում էր այն, որ ես տարիներ շարունակ հավատալով այդ գաղափարին և ոգևորվելով դրանով, իրականում տեսա և զգացի, թե որքան տարբեր էին իմ պատկերացումները», - ասում է Մենինգը: «Ես ուզում էի, որ այդ անհամապատասխանությունը ինչ-որ կերպ լուծվեր»:
Մենինգը կարծում էր, որ իր ազդարարման հետևանքով վատագույն դեպքում կկորցնի աշխատանքը և խաչ կքաշի կարիերայի վրա: Սակայն, 2013-ին ռազմական դատարանը նրան դատապարտում է 35 տարվա ազատազրկման։
2017-ին նախագահ Բարաք Օբաման մեղմացնում է Մենինգի պատիժը, և մոտ յոթ տարի պատիժ կրելուց հետո, ազատ է արձակվում։
Այդ ժամանակվանից Մենինգը դարձել է թափանցիկության և կառավարության հաշվետվողականության ջատագովը՝ բարձրացնելով տեղեկատվության ազատության և քաղաքացիական ազատությունների հետ կապված տարբեր հարցեր:
Չելսի Մենինգը մի անգամ ասել է. «Ես ներողություն եմ խնդրում, եթե իմ արարքները վիրավորել են որևէ մեկին կամ վնաս հասցրել Միացյալ Նահանգներին: Իմ նպատակը երբեք չի եղել որևէ մեկին վիրավորելը: Երբ ես որոշեցի գաղտնի տեղեկատվություն հրապարակել, ես դա արեցի իմ երկրի հանդեպ ունեցած սիրուց և դիմացինի հանդեպ ունեցած պարտքի զգացումից ելնելով»:
Կարդալ ավելին